Dự báo động đất bằng công nghệ định vị GPS
Công nghệ GPS có thể giúp các nhà khoa học dự báo trước động đất, điều mà trước đó vẫn được coi là mục tiêu bất khả thi đối với các nhà địa chấn học trong suốt nhiều thập kỷ qua.
Theo Sputnik đưa tin, việc xác định chính xác khi nào một trận động đất đã không còn là điều bất khả thi nữa khi các phép đo dịch vụ định vị vệ tinh GPS được sử dụng.
Hai nhà nghiên cứu Pháp Quentin Bletery và đồng nghiệp Jean-Mathieu Nocquet đã sử dụng bộ dữ liệu từ Đại học Nevada (Mỹ) làm cơ sở nghiên cứu.
Hàng nghìn trạm GPS trên toàn cầu luôn ghi lại dữ liệu định vị và cập nhật mỗi 5 phút một lần, và bộ dữ liệu đó có thể giúp các nhà địa chấn học phát hiện những chuyển động nhỏ nhất trong chuyển động của mặt đất trên Trái đất.
Hai nhà khoa học đã xem xét các khu vực từng xảy ra động đất có độ lớn từ 7,0 độ Richter trở lên và phân tích dữ liệu trong khoảng thời gian 48 giờ tính đến thời điểm trận động đất xảy ra. Sau đó, họ dự đoán lại trận động đất sẽ như thế nào dựa trên bộ dữ liệu.
Nhà địa chất học Nocquet giải thích rằng động đất là sự dịch chuyển đột ngột dọc theo các đứt gãy ngăn cách hai khối kiến tạo.
Giai đoạn trước khi động đất xảy ra, khối kiến tạo bắt đầu di chuyển tương đối với nhau, đầu tiên là chậm rồi tăng tốc dần dần để cuối cùng đạt vận tốc dịch chuyển nhanh. Hiện tượng dịch chuyển nhanh tạo ra sóng địa chấn, gây ra thiệt hại có thể quan sát được trong các trận động đất lớn.
“Trên thực tế, nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng, quá trình dịch chuyển tăng tốc dần dần trong vài giờ, cụ thể là khoảng hai giờ”, ông nói thêm.
Mặc dù phát hiện này sẽ giúp mở ra cánh cửa cho các nhà khoa học dự đoán động đất, nhưng công nghệ GPS hiện tại vẫn chưa đủ nhạy bén để đưa ra dự báo chính xác.
Trên thực tế, công nghệ này cần nhạy hơn gấp 50 lần hiện tại để có thể phát hiện động đất trước khi nó xảy ra. Các nhà khoa học cũng thừa nhận, họ không thể dự đoán khoảng một nửa số trận động đất mà họ đã phân tích.
Ông Julián García Mayordomo, chuyên gia địa chất động đất tại Viện Địa chất và Mỏ Tây Ban Nha (IGME) giải thích, với công nghệ hiện tại, đơn giản là có quá nhiều biến số đang dịch chuyển dưới lòng đất để có thể nhận ra những dấu hiệu một cách chắc chắn tuyệt đối.
Tuy nhiên, khám phá của hai nhà địa chất học Bletery và Nocquet đã chỉ ra rằng các trận động đất không hoàn toàn hỗn loạn như cách các nhà khoa học suy nghĩ trước đây.
Trong các thử nghiệm, họ đã tìm thấy một chu kỳ xảy ra trước trận động đất Tohoku-Ohi có độ lớn 9,0 độ Richter, gây ra trận sóng thần tàn khốc ngoài khơi bờ biển Nhật Bản vào năm 2011.
Kiểm tra dữ liệu GPS tại khu vực đó, họ xác định dự đoán của họ là chính xác hơn hai giờ trước khi trận động đất xảy ra. Ngoài ra, các chỉ số GPS dường như lặp lại theo chu kỳ khoảng 3,6 giờ một lần - một phát hiện đã đặt ra những câu hỏi mới cho cộng đồng nghiên cứu địa chất.
Đại Phong (T/h)
