Quảng Trị: Hoạt động 15 năm, KCN Quán Ngang vẫn không có nhà máy xử lý nước thải

Theo dõi MTĐT trên

KCN Quán Ngang được thành lập năm 2008, có tổng diện tích theo quy hoạch 321,73ha, bao gồm 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 gần 140ha, giai đoạn 2 là 66ha, giai đoạn 3 hơn 116ha. BQL các KCN tỉnh Quảng Trị (nay là BQL Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị) được giao thực hiện việc xây dựng và phát triển hạ tầng KCN này.

Qua 15 năm đi vào hoạt động, KCN này thu hút được nhiều dự án vào đầu tư, xây dựng các nhà máy, xí nghiệp để phát triển sản xuất kinh doanh. Đáng nói, sau đi vào hoạt động nhiều năm nhưng KCN Quán Ngang không có nhà máy xử lý nước thải theo quy định về xây dựng KCN, khiến nguồn nước xả thải ra từ các nhà máy, xí nghiệp ở đây gây ô nhiễm môi trường nặng. Người dân sinh sống ở các địa phương gần đó vì thế liên tục kiến nghị chính quyền, ngành chức năng xử lý.

Nhằm KCN hoạt động theo đúng pháp luật về đảm bảo môi trường, UBND tỉnh Quảng Trị giao BQL Khu kinh tế tỉnh này phối hợp Sở TN&MT tỉnh, UBND huyện Gio Linh và các ngành chức liên quan kiểm tra, đôn đốc các cơ sở chế biến, sản xuất kinh doanh ở đây xây dựng hệ thống xử lý nguồn nước xả thải trong quá trình hoạt động trước khi xả thải ra môi trường bắt buộc đạt cột B. Về mùi hôi và khói thải được đầu tư xử lý tương tự, khi xả thải ra môi trường xung quanh không gây ô nhiễm. Đồng thời, giao BQL Khu kinh tế tỉnh làm chủ đầu tư dự án gần 100 tỉ đồng xây dựng hệ thống xử lý nước thải KCN này, thời gian hoàn thành đưa vào sử dụng năm 2020.

Dự án gồm các hạng mục hệ thống thoát nước thải sau xử lý dài gần 6,5km, tuyến ống thu gom nước thải hơn 4,3km và nhà máy xử lý nước thải với 2 phần chính là xây dựng và lắp đặt thiết bị, máy móc. Tuy nhiên, khởi công xây dựng từ năm 2017, đến nay đã 6 năm trôi qua dự án này vẫn chưa hoàn thành.

Theo ghi nhận, công trình với các hạng mục như trụ cổng, hệ thống tường rào; nhà lắp đặt thiết bị, máy móc và vận hành; nhà ở cho cán bộ kỹ thuật; các bể chứa bằng bê tông… được xây dựng hoàn thành và bề thế. Tuy nhiên, do qua thời gian dài không được sử dụng, vận hành nên một số hạng mục cũng như thiết bị, máy móc ở đây đã có dấu hiệu ngả màu, gỉ sét, rong rêu bám phủ. Nhà máy với nhiều cơ sở vật chất và khuôn viên rộng nhưng chỉ có một người bảo vệ.

“Tôi ở đây chủ yếu để xua muỗi, đuổi bò và thỉnh thoảng… bắt trộm”, ông Trần Văn Giang (trú thôn Hà Thanh, xã Gio Châu, Gio Linh) cười, nói mở chuyện khi được hỏi về sự có mặt tại nhà máy này và ông giải thích, kể thêm: “Đuổi bò vì trụ cổng đồ sộ, tường rào hoành tráng nhưng hiện vẫn chưa có cổng bảo vệ nên bò vào rất nhiều. Các hồ thì chứa đầy nước nhưng nước đứng yên lâu ngày sinh ra rong rêu, vì thế loài muỗi sinh sản rất nhiều. Nhà máy lại nằm xa khu dân cư nên thỉnh thoảng đối tượng nghiện hút lẻn vào đây để trộm cắp, có lần chúng cắt lấy hàng chục mét dây đồng”.

Ô nhiễm do KCN Quán Ngang gây ra làm đảo lộn cuộc sống sinh hoạt, sản xuất của người dân trong nhiều năm. Thời điểm năm 2015 - 2019 nhà máy bột cá Hồng Đức Vượng đã liên tục “hành dân” bằng mùi hôi nồng nặc lan tỏa bán kính cả chục kilômét. Năm 2021 cá chết bất thường trong các ao hồ xung quanh KCN này. Ngoài ra, người nông dân ở đây cũng thất bát nhiều vụ lúa do xả thải từ KCN này gây ra.

Nguyên nhân do đâu?

Hệ thống xử lý chất thải công nghiệp thuộc Khu công nghiệp (KCN) Quán Ngang, trong đó quan trọng nhất là nhà máy xử lý nước thải giai đoạn I được khởi công năm 2017 nhưng đến nay rơi vào tình trạng “đắp chiếu”.

Đây là dự án được Trung ương tài trợ 100 tỷ đồng, vốn đối ứng địa phương 4 tỷ đồng. Hiện tại, các hạng mục cơ bản gồm nhà chức năng, khu điều hành, bể chứa, ống dẫn thải,… cơ bản hoàn thành.

Theo thông tin từ Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị, chi phí xây lắp hơn 60,3 tỷ đồng, thiết bị 28,6 tỷ đồng, tư vấn 4,3 tỷ đồng, nguồn dự phòng 8,9 tỷ đồng. Cũng theo Ban này, thiết bị nhập khẩu từ các quốc gia tiên tiến.

Ông Nguyễn Đình Thuyết - Giám đốc Ban quản lý dự án trực thuộc Ban quản lý Khu kinh tế, cho hay: Do phải đảm bảo đúng tiêu chuẩn của Luật bảo vệ môi trường nên cần có thiết bị quan trắc tự động, trị giá khoảng 1 tỷ đồng. Hiện chưa nhập được thiết bị này, dự kiến đến quý II năm nay nhà máy mới có thể hoạt động.

Ngoài ra còn một loạt thiết bị đang thiếu, như: điều hòa nhiệt độ, hệ thống datalogger, thiết bị lấy mẫu nước thải, cáp quang, hệ thống báo cháy, máy đo độ ẩm, chống sét, hệ thống camera, hiệu chuẩn, kiểm định, test RA,…

Như vậy, công trình vẫn chưa được nhà thầu bàn giao, trong suốt nhiều năm “nằm đợi” thiết bị, một vài hạng mục có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng do thời tiết. Chưa lấy gì đảm bảo nhà máy sẽ hoạt động đúng như tiêu chí ban đầu!

Xung quanh đó vẫn còn nhiều điều lấn cấn về việc lựa chọn nhà thầu, đơn vị tư vấn và quy trình thẩm định giá mua sắm thiết bị. Hỏi chẳng thừa, bởi tất cả cũng chỉ vì lợi ích cộng đồng, sức khỏe người dân và chữ tín của lãnh đạo.

Trong lúc mỏi mòn chờ đợi nhà máy xử lý nước thải, ông Nguyễn Trường Khoa - Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Trị đưa ra giải pháp, với trách nhiệm của Sở, yêu cầu các nhà máy trong KCN xử lý nước thải đạt chuẩn B trước khi xả ra môi trường.

Theo quy chuẩn Việt Nam 40:2011/BTNMT về nước thải công nghiệp, doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống thu gom xử lý nước thải chuyên nghiệp, đảm bảo nước sau xử lý đạt chuẩn đầu ra. Có hệ thống và chuyên viên kiểm tra phân tích chất lượng nước thải trước khi xả thải.

Tiêu chuẩn nước thải công nghiệp loại B được áp dụng khi nước thải sau xử lý xả thải vào nguồn tiếp nhận không sử dụng để cấp nước sinh hoạt. Do vậy để đạt chuẩn loại B cũng là quy trình công nghệ khá phức tạp và tốn kém.

KCN Quán Ngang thuộc xã Gio Quang - huyện Gio Linh - Quảng Trị có lịch sử tồn tại 15 năm và là một trong những KCN hiếm hoi trong cả nước mà hệ thống xử lý chất thải chưa bao giờ hoạt động!

Với tiến độ “rùa bò”, có thể dẫn đến viễn cảnh thất thoát, lãng phí, tiêu tốn ngân sách nhà nước và để lại dư luận xấu về công tác môi trường, xây dựng cơ bản, đầu tư công.

Tất nhiên, việc tồn tại lổ hổng quá lớn về công tác bảo vệ môi trường tại KCN Quán Ngang sẽ không thể đáp ứng yêu cầu của những nhà đầu tư “xanh” - một xu hướng phát triển tất yếu của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.

Sơn Hà (T/h)