Thầy thuốc hiến máu cứu sản phụ băng huyết do tự ý phá thai
Sau 07 giờ “cân não” trong phòng phẫu thuật, thầy thuốc BV Sản Nhi Bắc Giang đã cứu thành công sản phụ băng huyết nguy kịch do phá thai 22 tuần bằng thuốc.
Giành giật sự sống cho người bệnh
Trước đó, ngày 8/3/2022, bệnh nhân Đỗ Ngọc A. (32 tuổi, trú tại xã Yên Sơn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang) được người nhà đưa vào BV Sản Nhi Bắc Giang cấp cứu trong tình trạng da xanh, niêm mạc nhợt, đau bụng từng cơn và ra huyết âm đạo. Được biết, bệnh nhân đã tự ý dùng thuốc để phá thai ở 22 tuần tuổi.
Qua thăm khám và siêu âm, các bác sĩ xác định bệnh nhân có thai 22 tuần dọa sảy, cơn co tử cung mau và mạnh, có huyết cục chảy ra theo đường âm đạo. Người bệnh được chỉ định dùng các thuốc giảm co tích cực nhưng không thành công.
Tới khoảng 22h30 cùng ngày, thai 22 tuần tuổi đã sổ ra ngoài âm đạo, huyết ra ồ ạt, kíp trực lấy rau để cầm máu đồng thời hồi sức tích cực bằng truyền dịch, truyền máu và thuốc co hồi tử cung.
Trong khi lấy rau thì có một phần tổ chức rau thai bám chắc không bong lấy rất khó khăn. Sau khi lấy hết rau thấy huyết vẫn ra nhiều, bệnh nhân được siêu âm ngay tại bàn đẻ, qua hình ảnh siêu âm nhận thấy có nhiều dịch tự do trong ổ bụng.
Lúc này, người bệnh rơi vào tình trạng sốc, huyết áp tụt còn 60/40 mmHg. Chẩn đoán bệnh nhân bị sốc mất máu nặng do vỡ sẹo mổ tử cung (tiền sử 03 lần mổ lấy thai), sảy thai băng huyết và rau cài răng lược. Ngay lập tức bệnh nhân được chuyển lên Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức để phẫu thuật cấp cứu, đồng thời báo động đỏ toàn viện để cứu bệnh nhân nguy kịch.
22h45, bệnh nhân A. được đưa vào Phòng Cấp cứu trong tình trạng nguy kịch, huyết áp động mạch xâm lấn chỉ đạt 60/40 mmHg, mạch nhanh 130 lần/phút, huyết âm đạo không ngừng chảy ra.
Sau khi mở bụng, thấy trong ổ bụng bệnh nhân có khoảng 500 ml máu, vị trí eo tử cung sẹo mổ cũ có 2 lỗ thủng rách thông với ổ bụng, toàn bộ sẹo mổ cũ mỏng như 1 lớp màng, các bác sĩ tiến hành cắt tử cung để cầm máu. Lúc này, bệnh nhân đã trong tình trạng truỵ tim mạch rồi ngừng tim.
Trong khi kíp phẫu thuật và gây mê hồi sức đang nỗ lực từng phút giây để cứu sống tính mạng bệnh nhân thì điều khó khăn nhất lúc này là bệnh nhân bị băng huyết rất nặng cần lượng lớn nhóm máu O để truyền, tuy nhiên kho máu dự trữ của bệnh viện tại thời điểm cấp cứu bệnh nhân chỉ còn 5 đơn vị máu nhóm O và đã truyền cho bệnh nhân hết. Máu từ Viện Huyết học truyền máu Trung ương chưa về kịp.
Nhận được thông tin bệnh nhân nguy kịch cần bổ sung máu truyền cấp tốc, 3 nhân viên y tế có mặt trong buổi trực gồm nữ hộ sinh Lê Thị Thanh Huyền (Khoa Đẻ), Nguyễn Thị Bích Huệ (Khoa Đẻ) và điều dưỡng Ngô Quang Huy (Khoa Phụ) đã tình nguyện hiến 4 đơn vị máu cứu tính mạng bệnh nhân đang "ngàn cân treo sợi tóc".
Sau 2 tiếng phẫu thuật, kiểm tra thấy âm đạo có nhiều huyết đỏ tươi từ trong cổ tử cung chảy ra, dù đã khâu ép mặt trước và mặt sau cổ tử cung nhưng huyết vẫn tiếp tục chảy. Để đảm bảo an toàn tính mạng cho bệnh nhân, TTƯT. BSCKII Lê Công Tước - Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang vào trực tiếp phẫu thuật cấp cứu bệnh nhân.
BS. Lê Công Tước nhận định đây là một ca bệnh rất phức tạp, việc cắt nốt mỏm cắt tử cung để cầm máu cho bệnh nhân không phải điều đơn giản bởi người bệnh từng có tiền sử phẫu thuật lấy thai 3 lần, tử cung đã dính chặt vào các tạng (nhất là bàng quang và niệu quản) nên việc gỡ dính để cắt nốt mỏm cắt tử cung để cầm máu mà không làm tổn thương các tạng xung quanh là việc vô cùng khó khăn.
Hơn nữa, bệnh nhân đã bị băng huyết rất nặng dẫn tới rối loạn đông máu nặng khiến diện phẫu thuật bóc tách và gỡ dính từ thành bụng cho đến các mỏm cắt trước đây đã cầm máu nay chảy máu trở lại và rất khó cầm.
Do vậy dù chỉ 1 mao mạch nhỏ li ti chảy máu cũng sẽ gây chảy máu đe dọa tính mạng nên việc phẫu thuật cầm máu phải cực kỳ tỉ mỉ, cẩn thận thì mới thành công. Song song với quá trình phẫu thuật là hồi sức tích cực, bệnh nhân tiếp tục được sử dụng thuốc vận mạch để chống trụy tim mạch, truyền 06 đơn vị khối hồng cầu và 05 đơn vị huyết tương.
Sau hơn 7 giờ phẫu thuật căng thẳng, (tới 5h30 ngày 09/3/2022), ca phẫu thuật thành công, bệnh nhân thoát khỏi cơn nguy kịch, cầm máu an toàn. Tổng lượng máu được truyền cho bệnh nhân là 4.850 ml khối hồng cầu và 2.200 ml huyết tương.
Sau mổ, người bệnh tiếp tục được theo dõi sát sao trong Phòng Hồi sức hậu phẫu, do tình trạng bệnh nhân nặng nên vẫn phải duy trì thở máy xâm nhập qua ống nội khí quản 14 tiếng rồi chuyển qua thở oxy.
Sau 5 ngày phẫu thuật, bệnh nhân A. được truyền thêm 700 ml khối hồng cầu. Đến nay, sau nhiều ngày được điều trị tích cực tại Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức và Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện, bệnh nhân A. khỏe mạnh xuất viện trong niềm vui mừng khôn xiết của gia đình cũng như đội ngũ y bác sĩ BV Sản Nhi Bắc Giang.
BSCKI Phạm Văn Khôi - BS phụ trách gây mê hồi sức tích cực cho bệnh nhân chia sẻ: "Để bệnh nhân hồi phục sức khỏe được như hiện tại là cả một quá trình dài bởi đây là ca bệnh cực kỳ phức tạp với nguy cơ tử vong cao. Đã có những lúc tưởng chừng không còn hy vọng cứu sống bệnh nhân khi có dấu hiệu ngừng tim, trụy mạch trong khi bệnh nhân bị băng huyết rất nặng.
Trong quá trình phẫu thuật, song song với việc truyền máu cấp tốc cho bệnh nhân, duy trì thuốc vận mạch, an thần, bù đủ khối lượng tuần hoàn thì quan trọng nhất là phải bảo vệ não và các tạng (phổi, thận…) để không bị ảnh hưởng. Hơn nữa, để bệnh nhân hồi phục tốt thì quá trình hồi sức tích cực sau mổ cũng giữ vai trò rất quan trọng để đảm bảo bệnh nhân không bị bất kỳ tổn hại nào về sức khoẻ.
"Bệnh nhân hồi phục là điều tuyệt vời nhất với chúng tôi"
Tại Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức, bệnh nhân A. được theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn cũng như xét nghiệm máu, nước tiểu và có chế độ dinh dưỡng hợp lý, chăm sóc toàn diện để nâng cao thể trạng. Việc điều trị, chăm sóc bệnh nhân nặng rất vất vả nhưng thấy sức khỏe bệnh nhân tiến triển tốt lên từng ngày, đội ngũ y bác sĩ BV rất vui mừng và coi đó là động lực để tiếp tục sự nghiệp cứu chữa người bệnh".
Đó là lời tâm sự đầy giản dị và chân thành của nữ hộ sinh Lê Thị Thanh Huyền - người đã tự nguyện hiến 2 đơn vị máu cứu sống bệnh nhân Đỗ Ngọc Ánh trong lúc nguy cấp.
Chị Huyền xúc động nói: "Là nhân viên y tế, tôi hiểu rõ tầm quan trọng của những giọt máu cứu người. Thực tế có nhiều trường hợp bệnh nhân không còn cơ hội sống chỉ vì thiếu máu. Đây cũng không phải lần đầu tiên tôi hiến máu cho những bệnh nhân nguy kịch. Đối với tôi, hiến máu cứu người không chỉ thể hiện tình yêu thương của nhân viên y tế với bệnh nhân mà còn là trách nhiệm của những người thầy thuốc bởi những giọt máu cho đi đã đem lại niềm tin, hy vọng sống cho bệnh nhân cũng như gia đình của họ. Không chỉ riêng tôi mà tôi tin rằng mỗi một nhân viên y tế khi đối diện với tình trạng bệnh nhân nguy cấp như vậy đều sẵn sàng hiến máu cứu người bởi một giọt máu cho đi - một cuộc đời ở lại".
Hiện nay, nhiều chị em tự ý mua thuốc phá thai về uống tại nhà hoặc áp dụng các bài thuốc truyền miệng trong dân gian với mong muốn sổ thai ra ngoài. Tuy nhiên, việc làm này rất nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa tính mạng của người mẹ nếu có biến chứng xảy ra.
BSCKII Lê Công Tước cho biết, thông thường phá thai bằng thuốc được chỉ định khi thai dưới 7 tuần tuổi, siêu âm thai phải làm tổ trong buồng tử cung và người mẹ không mắc các bệnh lý như tim mạch hay các bệnh về máu khác… Thuốc sẽ không có hiệu quả đối với trường hợp thai nhi ngoài tử cung.
Phương pháp phá thai bằng thuốc (phá thai nội khoa) được đánh giá an toàn, hiệu quả nhưng với điều kiện tiên quyết là phải được thực hiện dưới sự chỉ định và theo dõi sát sao của bác sĩ sản khoa tại các cơ sở y tế. Thai phụ không được tự ý mua thuốc về phá thai tại nhà vì rất dễ xảy ra tai biến băng huyết, nhiễm trùng đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe, tính mạng của bản thân. Sau khi phá thai cũng cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để cơ thể nhanh hồi phục, đồng thời nên đi tái khám theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh gặp phải những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này.
PV (T/h)
